De week van 1 tot en met 9 maart staat dit jaar in het teken van de vrijwilliger. Bij FMDO maken we graag van die gelegenheid gebruik om een vrijwilliger in de kijker te zetten. Dit jaar is Sultan Kitaz aan de beurt. Sultan fotografeert het lijden in tijden van oorlog, en draagt zijn steentje bij aan verschillende FMDO-projecten. FMDO streek neer in Antwerpen, Sultan’s tweede thuisstad, om meer over zijn verhaal te ontdekken. “Foto’s zijn verhalen zonder woorden, waar je naar kan kijken, waar je iets bij kan voelen.”
Kan je iets vertellen over je levensverhaal?
Mijn naam is Sultan Kitaz. Ik kom uit Syrië, waar ik gestudeerd heb. Ik heb mijn middelbare school afgewerkt, maar verder niets, door de oorlog. In 2016 kwam ik naar België. Ik wilde een nieuw leven beginnen. Momenteel werk ik bij Stad Antwerpen. Ik doe bovendien opdrachten als fotograaf en werk bij FMDO als vrijwilliger. Ook in Syrië heb ik als fotograaf gewerkt, onder meer voor het persagentschap Reuters. Mijn werk en reportages werden gepubliceerd via verschillende kranten en kanalen: Sky News, BBC News, The Guardian. Dat is mijn verhaal, in een notendop.
Ik moest de hele wereld laten weten wat er écht gebeurde in Syrië.
Hoe is fotografie op je pad gekomen?
Fotografie kwam op mijn pad toen de Syrische oorlog begon, door dictator Bashar al-Assad. Ik zag alles met mijn eigen ogen gebeuren. Media liegen over wat de werkelijke situatie inhoudt. Toen dacht ik: ik moet iets doen. Ik moest de hele wereld laten weten wat er écht gebeurde in Syrië. Er waren geen sociale media, geen nationale kranten of kanalen. Niemand. Ik begon met mijn GSM te filmen wat er allemaal gebeurde. Ik zag mensen lijden en vermoord worden in de straat. Het was écht hard. Ik heb er geen ander woord voor. En ik had geen andere optie. De nationale en internationale media laten de waarheid niet toe. Ze zeggen wat ze willen, en de wereld kijkt nietsvermoedend toe. Daarom begon ik via mijn GSM de wereld op de hoogte te houden. Er was geen keuze. Ik wilde iets doen voor mijn land en voor de mensen, tegen die dictatuur. Ik filmde met mijn GSM, omdat met camera filmen te gevaarlijk zou zijn. Vanaf 2012 ben ik mijn camera beginnen gebruiken, en die camera is dan ook met me meegekomen naar België.
Welk beeld heeft volgens jou de meeste impact gehad? Wat is het verhaal erachter?
Er zijn vele foto’s, maar ik heb er eentje die mijn favoriet is, met een verhaal achter de foto. Het was een bombardement in de nacht. Een gebouw werd geraakt, waarna alles op de grond stortte. Toen het gebeurde, was ik aan het slapen, maar ik werd wakker. Het gebeurde in een andere regio, in Aleppo, slechts een aantal kilometer verder. Zodra ik wakker werd, ging ik naar daar. Dat was mijn job: foto’s nemen van mensen, kinderen en hun levens, hoe ze naar school gaan en leven in tijden van oorlog. Maar evenzeer van bombardementen. Ik vertrok om zeven uur. Ik begon gewoon foto’s te nemen van het bombardement, twee à drie uur nadat het gebeurd was. Mensen hielpen, zochten andere mensen in het gebouw en daarrond, om te zien of ze nog leefden. Op hetzelfde moment kwam er een vliegtuig langs en werden enkele gebouwen naast ons gebombardeerd. Er waren kinderen in dat gebouw. Ik wist niet waar ik moest zijn: hier of daar? Ik wist dat ik naar daar moest, omdat het nu gebeurd was. Ik ging naar daar. Ik had een ploeg (Witte Helmen, een hulporganisatie die voornamelijk bestaat uit vrijwilligers en medische, logistieke en technische noodhulp verleent aan de bevolking van Syrië en Turkije) – die waren op dezelfde locatie. Ze gingen meteen naar daar. Ze droegen één kind van zes à zeven maanden, en een ander kind van anderhalf jaar. De kinderen keken naar elkaar. Dit beeld spreekt.
Je hebt écht kunnen tonen wat er gebeurd is.
Ik heb iets gedaan. Mijn foto verscheen overal: The New York Times, The Guardian, De Morgen, De Metro. Ik wist het niet. Toen ik naar België kwam, werd ik geïnterviewd. Die persoon vertelde me dat mijn foto online stond. Ik was blij: ik had iets gedaan voor mijn land.
Vrijwilligerswerk is er vooral voor de impact die je hebt op de gemeenschap en op de persoon zelf.
Je bent vrijwilliger bij FMDO. Wat is volgens jou de meerwaarde van vrijwilligerswerk? Heb je een boodschap of een advies voor mensen die graag met vrijwilligerswerk willen beginnen?
Vrijwilligerswerk ligt in je hart. Toen ik in Syrië was, heb ik veel vrijwilligerswerk gedaan: ik heb veel mensen geholpen. De meerwaarde van vrijwilligerswerk? Je doet het voor anderen. En je doet het graag. Vrijwilligerswerk is er vooral voor de impact die je hebt op de gemeenschap en op de persoon zelf. Diversiteit in jouw community, daar begint het. Laat jezelf zien. Ontdek nieuwe dingen over andere culturen. Je hoeft niets specifiek te doen, enkel te helpen. En je kan het overal doen, niet alleen in België. Je kan het ook online doen.
Het ontdekken en leren kennen van andere culturen is belangrijk, voor iedereen.
Kan je iets meer vertellen over je connectie met FMDO? Je verzorgde bijvoorbeeld de fotografie voor ‘Thee, een venster op cultuur’ en je zet je ook in voor het ‘Wereldreizigersproject’ van FMDO. Hoe heb je die dingen ervaren?
Het ‘Wereldreizigersproject’ (brengt vakantiegewoontes, -wensen en -drempels van gezinnen met een migratieachtergrond in kaart én matcht dit met het vakantieaanbod in de provincie Antwerpen) was écht interessant. Er waren veel verhalen, veel verschillende verhalen van mensen. Het was mijn beste project tot nu toe voor FMDO. Ook: die verhalen kan je lezen, maar ook voelen. Ik heb de verhalen van alle mensen gevoeld. Het ging door op een voor mij nieuwe plaats in Antwerpen, die ik nog niet kende. Ik woon hier nu acht jaar, maar ik kende het niet. Het project over thee waarbij FMDO de rijke tradities rond thee in de kijker zet, was ook interessant: het ontdekken en leren kennen van andere culturen. Wat heel belangrijk is, niet alleen voor mij, maar voor iedereen.
Wat zijn je adviezen voor mensen die met fotografie willen beginnen? Specifiek voor mensen die oorlogssituaties in beeld willen brengen?
Niet doen (lacht). Mijn advies? Veiligheid. Zeker in de oorlog. Ook: intrinsieke motivatie. Het is heel hard. Je blijft het niet doen zonder die intrinsieke motivatie. Acht jaar geleden ben ik vertrokken uit Syrië, maar het blijft hard. België is mijn tweede thuisland. Zorgen voor anderen, en voor kinderen. Kinderen zijn belangrijk.
Welke boodschap wil je graag overbrengen met je fotografie? Wat is voor jou het belangrijkste wanneer je iets in beeld brengt?
Een verhaal zonder woorden, waar je naar kan kijken, waar je iets bij kan voelen.
Wil je zelf nog iets delen? Hoe kijk je naar de toekomst?
Samenleven zonder oorlog. Kinderen die normaal naar school kunnen gaan, zonder oorlog. Toen ik kind was, wist ik niet beter. Ik bevind me tussen Syrië en hier. Ik kan niet terug naar Syrië, en ik kan hier niet blijven. Het is een tussenpositie. Maar ik wil hier blijven. Ik kwam naar België, en ik leerde alles, ook de taal. Het is mijn tweede thuis. Ik wil mijn kinderen hier grootbrengen. Ik sta op het punt een tweede keer papa te worden.
Gefeliciteerd! Wat is je hoop voor je kinderen in deze wereld?
Dat mijn kinderen niet moeten leven zoals ik geleefd heb. Ik wil hen een normaal leven bieden. Toen de oorlog begon in Syrië was ik achttien jaar. Ik heb mijn middelbare school afgewerkt, maar ik wilde naar de universiteit. Ik wil dat mijn kinderen kunnen studeren. Anders dus dan de mogelijkheden die ik had.
Vind Sultan terug via Instagram: @sultan_kitaz
* FMDO vzw (Federatie Mondiale en Democratische Organisaties) verbindt en versterkt mensen in deze diverse samenleving en doet dat met sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond en gedreven vrijwilligers die het hart van FMDO vormen. www.fmdo.be.
Tekst door FMDO-jobstudente Aerin Thijs